مراسم ازدواج زرتشتی‌ها (قسمت آخر)

پا انداز

در یزد و کرمان زرتشتیان عروس را با آداب ویژه ای به خانه داماد می‌برند. بدین ترتیب که سمت راست عروس، خواهر داماد و سمت چپ او خواهر عروس (یا یکی از زنان خانواده‌ی عروس) قرار گرفته، زنان فامیل در حالی که صف چهار یا پنج نفری تشکیل داده‌اند پشت سر عروس به سوی خانه داماد حرکت می‌کنند.

چون به کوچه ای باریک ( کوچه‌ی آشتی‌کنان) می‌رسند، می‌ایستند و می‌خوانند:

این کوچه تنگه؟ بله

عروس قشنگه؟ بله

دست به زلفاش نزنید

مروارید بنده. بله

بادا بادا مبارک بادا

ای یار مبارک بادا

همراهان عروس از جلوی منزل هر زرتشتی عبور کنند، در برابرش، آتش افروخته بر روی آن اسفند و کندر دود می‌کنند. زنان شاباش می‌کشند . بدین گونه که سر در گوش و دوش یکدیگر نهاده و فریاد شادمانه بر می‌آورند:

هلله شولولولولولو……

در جلو در خانه، جلوی پای عروس و داماد آتش می‌افروزند. خانواده داماد برای ورود عروس پاگشا یا پانداز می‌دهند که بیشتر پول و طلاست.

در خانه به مهمان‌ها شربتی به نام (شربت در حجله ) می‌دهند. در هنگام ورود عروس و داماد به حجله مادر شوهر هدیه‌ای( گوشواره، انگشتر، دستبند و سینه ریز) به عروس می‌دهد.

پس از ورود عروس و داماد به حجله،‌در حضور عده ای از زنان خانواده نزدیک آنها،‌عروس و داماد به پاشویی یکدیگر می‌پردازند. ابتدا سینی را در زیر پای عروس و داماد قرار می‌دهند. عروس و داماد از ظرفی ،مقداری سبزی که به آن (مرو) و (مور) یا مورد سبز می‌گویند، و مقداری شیر و آب که همه با هم مخلوط شده برداشته هر دو پای عروس را با آن می‌شوید و سپس عروس پای داماد را می‌شوید به این نشان که مانند گیاه مورد همیشه زندگی آنها سبز و خرم باشد و مانند آن شیر همواره از گناهان پاک گردند و مانند آن ریشه( مورد) زندگیشان دراز و پردوام باشد.

در این هنگام مهمانان عروس و داماد را تنها می‌گذارند. عروس و داماد اناری شیرین را که در روی سفره گواه بوده در اتاق حجله با هم می‌خورند تا به اندازه دانه‌های آن دارای اولاد گردند.

بامداد روز دیگر رختخواب عروس و داماد بوسیله خواهر شوهر (یا خواهر زن) بزرگتر جمع می‌شود. رسم است که داماد سکه‌ای برای خواهر خویش در رختخواب می‌گذارد و خواهر شوهر موقع جمع کردن رختخواب، آنرا برمی دارد. بامداد همان روز نیز از طرف خانواده عروس مقداری ماست (بعنوان روسفیدی ) همراه شیرینی و پشمک (برای شیرین کامی ) برای خانواده‌های نزدیک عروس و داماد فرستاده‌می شود.

پا تختی

داماد عصر همانروز ( که روز پاتختی است) قبل از آمدن مهمانان به وسیله چندتن از مردان فامیل همراه موبد با دو لاله روشن و مقداری شیر که با برگ گل و آب مخلوط میباشد برسر آب روان می‌رود و پس از خواندن پاره‌هایی از اوستا به وسیله‌ی موبد،‌آنرا در آب روان می‌ریزد تا بدین ترتیب هر گونه آلودگی قبل از زناشویی او شسته شود و مانند آب و شیر و گل پاک باشد.

دربازگشت، داماد برای دست‌بوسی وسپاس از رنج‌هایی که پدر برای دختر خود کشیده است به خانه پدرزن می‌رود و با بوسیدن دست مادر و پدر زن خود از تلاش آن‌ها در تربیت دخترشان که حالا زن اوست سپاسگزاری می‌نماید. پدر زن هدیه‌ای به داماد می‌دهد. سپس داماد به خانه خود باز می‌گردد.

در بازگشت داماد، در پاگرد خانه، عروس کاسه‌ای از نقل و شیرینی به نشان پذیرایی از داماد به سر او می‌ریزد. دراین هنگام خویشان و دوستان هدایایی را که آماده کرده‌اند به عروس و داماد می‌دهند.

آنگاه داماد به نشان شیربها، اناری را که به آن ٣٣ یا ۱۰۱ سکه زده شده همراه یک جفت کفش به مادر زن هدیه می‌کند و یک جفت کفش نیز به خواهر زن می‌دهد.

روز سوم عروسی روز آش رشته است. رشته این آش باید به دست عروس بریده شود و به دست داماد به دیگ ریخته شود. این آش را نیز همراه با برگزاری جشن کوچکی بین دوستان و خویشان بخش می‌کنند.

رسم است که عروس و داماد پیش از رفتن به جای دیگر همراه خویشان خود به زیارتگاه و مکان مقدسی به نام ( شاورهرام ایزد)و در یزد به پیر سبز و چکچک و پیر بانو می‌روند. پس از زیارت، در یک روز خوب هفته، مادر شوهر و پدر شوهر، عروس و پسرشان را به خانه خود مهمان می‌کنند و هنگام ورود آن‌ها هدایایی به نشان پاگشا به آن‌ها می‌دهند. همین کار را مادر زن و پدرزن نسبت به داماد و دختر خود انجام داده و هدایایی به نشان پاگشا به آنها می‌دهند. پس از آن خویشان نزدیک عروس و داماد را به خانه‌هایشان مهمان می‌کنند.

گاهی این مهمانی‌ها یک سال به درازا می‌کشد، زیرا عروس و داماد هر هفته در خانه یکی از خویشان مهمان می‌شوند. این مهمانی‌ها نیزهمراه با تشریفات ویژه ای است. هنگام ورود عروس و داماد یک شاخه گل و گیاه سبزی یا یک دانه انار (یا سیب و یا نارنج) به آن‌ها داده مقداری (آویشن) که با شیرینی و سنجد و بادام و غیره مخلوط است بر سر آنها می‌ریزند و چندین مرتبه با صدای بلند که همراه با خوش حالی است نسبت به عروس و داماد (هبیرو شادباش ) می‌گویند. زدن دف و خواندن ترانه‌های شادمانه و خوردن انار و هندوانه و شیرینی نیز در تمام این مراسم رایج است.